Zgodnie z decyzją władz Krakowa najstarsze pojazdy poruszające się dziś po ulicach miasta, od lipca 2026 r. nie będą miały do niego wjazdu. Sceptykom czasem trudno uwierzyć, że ten prosty zabieg może przynieść znaczny spadek zanieczyszczeń powietrza. O tym, że strefa czystego transportu faktycznie działa, przekonują wyniki pomiarów z 7 europejskich miast, gdzie takie rozwiązania funkcjonują od lat.
Szacuje się, że po wejściu w życie jej drugiego etapu, po 1 lipca 2026 r., tlenków azotu może być w krakowskim powietrzu mniej niemal o połowę w porównaniu z 2019 r. Skąd pewność, że zniknięcie z ulic Krakowa najbardziej emisyjnych pojazdów przyniesie tak dużą poprawę jakości powietrza? Odpowiedzi mogą dostarczyć pomiary z europejskich miast, gdzie SCT funkcjonują od dawna.
Gdzie już działają strefy czystego transportu?
Berlin
Londyn
Mediolan
Blisko połowa z europejskich stref czystego transportu działa we Włoszech. Spośród nich jedną z pierwszych był mediolański Ecopass, zastąpiony w 2013 r. rozwiązaniem Area C, a w 2019 r. Area B – obecnie to największa strefa czystego transportu we Włoszech.
Madryt
Utworzona w stolicy Hiszpanii w 2018 r. strefa czystego transportu okazuje się być jedną z najskuteczniejszych w Europie. Z opublikowanego niespełna rok później raportu Transport & Environment wynika, że zanieczyszczenie tlenkami azotu (NOx) w centrum Madrytu spadło o 32 proc.
Lizbona
Jedyna jak dotąd strefa czystego transportu w Portugalii funkcjonuje już od 2008 r. i składa się właściwie z dwóch stref o różnych poziomach restrykcyjności wobec emisji samochodowych.
Rotterdam
Również w słynącej z sympatii do rowerów Holandii, gdzie znaczna część mieszkańców sięga po jednoślad, aby przemieszczać się na nieduże odległości, co ma bardzo pozytywny wpływ na emisje z transportu, skupienie na zanieczyszczeniach z samochodów również przyniosło widoczne efekty. Od czasu poszerzenia strefy czystego transportu ze scisłego centrum na główne dzielnice miasta w 2016 r. zanieczyszczenie powietrza sadzą spadło o 36 proc., a tlenkami azotu (NOx) o 16 proc.
Antwerpia
Strefa czystego transportu w drugim największym mieście Belgii uchodzi wśród ekspertów za modelową wersję dla tego rozwiązania, a sposób jej wdrożenia może być śmiało powielany – zarówno od strony technicznej, jak i w obszarze komunikacji. Decyzja o utworzeniu strefy zapadła w 2013 r. po przeprowadzonych rok wcześniej badaniach. Pierwsze ograniczenia emisyjności pojazdów wprowadzono w 2017, kolejne w 2020 r., a następna faza planowana jest na 2025 r. Start strefy poprzedzony był szeroko zakrojoną kampanią informacyjną, która przyczyniła się do sukcesu rozwiązania.
